Χάρη στις σύγχρονες τεχνολογίες, έχουμε πλέον τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε πώς ακριβώς ήταν ο Παρθενώνας πριν από περισσότερα από 2.400 χρόνια, στην κορύφωση της ακμής του. Μέσα από τη δύναμη της τεχνολογίας, το παγκόσμιο σύμβολο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού ζωντανεύει ξανά.
Μια διεθνής ομάδα ειδικών, υπό την καθοδήγηση του αρχαιολόγου Juan de Lara από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, κατάφερε να δημιουργήσει μια εντυπωσιακή εικονική αναπαράσταση του ναού του Παρθενώνα, όπως ήταν το 432 π.Χ.
Χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες ψηφιακής μοντελοποίησης και φυσικής προσομοίωσης φωτισμού, οι επιστήμονες αναπαρήγαγαν με εκπληκτική ακρίβεια κάθε λεπτομέρεια της αρχιτεκτονικής του Παρθενώνα, αποκαλύπτοντας όχι μόνο την εξωτερική του μορφή αλλά και τη μοναδική ατμόσφαιρα που δημιουργούσε ο φωτισμός.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα αυτής της αναπαράστασης είναι η αναδημιουργία του φωτεινού εφέ που λάμβανε χώρα μέσα στον ναό κατά τη διάρκεια της ανατολής του ήλιου, όταν το φως διείσδυε από την ανατολική είσοδο και φώτιζε το χρυσό ρούχο της Αθηνάς, δημιουργώντας μια μαγευτική ατμόσφαιρα που εντυπωσίαζε πιστούς και επισκέπτες.
Ο αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Juan de Lara, συνδύασε πρωτογενείς πηγές, αστρονομικά δεδομένα και CGI για να αναδημιουργήσει ψηφιακά τον αρχαίο ελληνικό τόπο προσκυνήματος, όπως εμφανιζόταν στους επισκέπτες που έφταναν στο ναό το 432 π.Χ.
Η προσέγγισή του όμως, δεν περιορίζεται στη μορφή. Αντλεί από τα πεδία της ιστορίας, της τέχνης και της θρησκευτικής εμπειρίας για να φωτίσει τη λειτουργία του ναού ως τόπο πίστης, θαυμασμού και πολιτισμικής ακτινοβολίας.
Το αποτέλεσμα προσφέρει μια εκπληκτική εικόνα ενός από τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα της αρχαιοελληνικής περιόδου και αποτελεί πρότυπο για την ψηφιακή αναπαράσταση πολλών άλλων σημαντικών ιστορικών τοποθεσιών για ερευνητές, ιστορικούς και επισκέπτες μουσείων.
Ο de Lara έχει δημιουργήσει μια ειδική ιστοσελίδα για το έργο «Παρθένος 3D» και ελπίζει ότι η προσέγγισή του θα εμπνεύσει και άλλους να πραγματοποιήσουν παρόμοιες αναπαραστάσεις άλλων διάσημων ιστορικών μνημείων.
Αυτές θα μπορούσαν στη συνέχεια να ενσωματωθούν σε εκθέσεις μουσείων, καθώς και σε συσκευές εικονικής πραγματικότητας, ώστε να προσφέρουν μια άμεση εμπειρία από αυτά τα θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Αντί για την παραδοσιακή εικόνα των ελληνικών ναών ως φωτεινών, μαρμάρινων χώρων, η έρευνα του de Lara δείχνει ότι ο Παρθενώνας διατηρούσε έναν σκοτεινό χαρακτήρα. Αυτή η σκοτεινή ατμόσφαιρα δημιουργούσε ένα θεατρικό σκηνικό για ένα δραματικό φωτιστικό εφέ που φαινόταν να φωτίζει το τεράστιο χρυσελεφαντίνο άγαλμα της Αθηνάς από τον Φειδία, το οποίο κατασκευάστηκε το 438 π.Χ.
Χρησιμοποιώντας προηγμένο ψηφιακό μοντέλο και προσομοίωση φυσικά βασισμένου φωτός, ο de Lara ανασυνέθεσε την αρχιτεκτονική του ναού με περιθώριο σφάλματος μόλις δύο εκατοστών. Το μοντέλο υπολόγισε τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν - την αντανάκλαση του ελεφαντόδοντου, του χρυσού και του γυαλισμένου μαρμάρου - κι έλαβε υπόψη τις αρχαίες αξίες της κίνησης του ήλιου. Οι υπολογισμοί του επιβεβαίωσαν ότι σε συγκεκριμένα πρωινά κατά τη διάρκεια του Πανελληνίου Φεστιβάλ, όταν η θεά εορταζόταν κάθε τέσσερα χρόνια, το φως του ήλιου εισερχόταν στο ναό από την ανατολική του είσοδο.
Το φως έπεφτε στα χρυσά ρούχα της Αθηνάς, φωτίζοντας την ενάντια στο σκοτεινό εσωτερικό - μια υπολογισμένη και εντυπωσιακή οπτική ψευδαίσθηση.
«Φανταστείτε να εισέρχεστε στον Παρθενώνα — τα μάτια σας, ακόμα κουρασμένα από το εκτυφλωτικό φως του ήλιου έξω, προσαρμόζονται σιγά-σιγά στο σκοτάδι του εσωτερικού», περιγράφει ο de Lara.
«Καθώς το ηλιακό φως φιλτράρεται από την είσοδο του ναού, χτυπά το χρυσό των ενδυμάτων της θεάς με μια κατακόρυφη, λαμπερή δέσμη. Αυτό ακριβώς το εφέ ήθελαν να δημιουργήσουν οι αρχιτέκτονες και ο Φειδίας. Πρέπει να ήταν μαγευτικό!».
Το πολύπλοκο σύστημα φωτισμού
Τα ευρήματα αυτά απαντούν σε ερωτήματα που είχαν τεθεί ήδη από τον 18ο αιώνα, όταν ο Γάλλος αρχιτέκτονας Quatremère de Quincy υπέθεσε ότι το φως έμπαινε από ανοίγματα στη στέγη, ενώ ο Βρετανός αρχιτέκτονας James Fergusson αργότερα πρότεινε την ύπαρξη παραθύρων ψηλά.
Η μελέτη του de Lara επιβεβαιώνει ότι και οι δύο είχαν εν μέρει δίκιο: τα ανοίγματα στη στέγη, οι εσωτερικές δεξαμενές νερού, τα ημιδιαφανή ταβάνια και τα λαμπερά υλικά συνέθεταν ένα πολύπλοκο σύστημα φωτισμού που αναδείκνυε το άγαλμα της Αθηνάς.
Η έρευνα ανατρέπει επίσης νεοκλασικές αντιλήψεις αιώνων, όπως αυτές του Winckelmann, που ήθελαν τους ναούς λουσμένους στο λευκό φως και ανοιχτούς, λογικούς χώρους. Ο de Lara παρουσιάζει μια πιο σύνθετη πραγματικότητα: οι αρχαίοι Έλληνες σχεδίασαν χώρους που ενεργοποιούσαν τις αισθήσεις και το πνεύμα μέσω του ελεγχόμενου φωτός, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας και δέους.
Η ψηφιακή αναδημιουργία του Παρθενώνα με πρωτοφανή ακρίβεια ρίχνει φως στον σχεδιασμό των αρχαίων ναών και ανοίγει νέους δρόμους για την εκπαίδευση του κοινού.
«Για να απελευθερώσουμε το πλήρες δυναμικό των αρχαιολογικών ανακαλύψεων, πρέπει να συνεχίσουμε να αγκαλιάζουμε την τεχνολογία και τα ψηφιακά εργαλεία ως αναγκαίους συμμάχους στην εξερεύνηση και την έρευνα», δήλωσε ο de Lara.
Πληροφορίες από archaelogymag.com
