Το πρόστιμο το οποίο επέβαλε την περασμένη Πέμπτη (23.05.24) η Κομισιόν στην αμερικανική πολυεθνική Mondelez είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές της εν λόγω εταιρείας στην ευρωπαϊκή αγορά είναι η μόνο η μία πλευρά της εικόνας των οικονομικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ – Ε.Ε.
Αν και οι σχέσεις ΗΠΑ – Ε.Ε. είναι προφανώς σε πολύ καλύτερο επίπεδο σε σχέση με τις σχέσεις από τη μια μεριά των ΗΠΑ και της Ε.Ε. και από την άλλη την Κίνα, αυτό δεν σημαίνει πως δεν διέπονται από ανταγωνισμό.
Ο ανταγωνισμός αυτός αφορά σε δύο βασικά πεδία: Κατά πρώτον τις άμεσες ξένες επενδύσεις και κατά δεύτερον το εμπόριο.
Στο πεδίο των άμεσων ξένων επενδύσεων, οι ΗΠΑ είναι ο αναμφισβήτητος νικητής στον ανταγωνισμό με την ΕΕ. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με στοιχεία της γερμανικής στατιστικής υπηρεσίας (Destatis), το 2022, οι αμερικανικές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη ανέρχονταν σε 4,03 τρισ. δολάρια.
Αντίθετα, οι ευρωπαϊκές άμεσες ξένες επενδύσεις στις ΗΠΑ, το ίδιο έτος, ανέρχονταν σε 3,4 τρισ. δολάρια.
Μ’ άλλα λόγια, η αναλογία αμερικανικών επενδύσεων στην Ευρώπη σε σχέση με τις ευρωπαϊκές επενδύσεις στην ΕΕ είναι 1,18 προς 1, ή αλλιώς είναι κατά 18% περισσότερες.
Ο επενδυτικός αυτός συσχετισμός υπέρ των ΗΠΑ και κατά της Ευρώπης δεν διαμορφώθηκε το 2022, αλλά από το 2004, δηλαδή την επαύριον της μεγάλης διεύρυνσης της ΕΕ προς ανατολάς.
Τότε, όμως, η αναλογία ήταν μόλις 1,09 προς 1, δηλαδή οι αμερικανικές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη ήταν κατά 9% περισσότερες από τις ευρωπαϊκές στις ΗΠΑ.
Δηλαδή το «πλεόνασμα» των αμερικανικών επενδύσεων στην ΕΕ έναντι των ευρωπαϊκών επενδύσεων στις ΗΠΑ διπλασιάστηκε και ανέρχεται σε περίπου 600 δις. δολάρια.
Μάλιστα, την περίοδο 2000 – 2003 οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στις ΗΠΑ ήταν περισσότερες σε σχέση με τις αμερικανικές στην Ευρώπη.
Το άλλο μεγάλο πεδίο του ευρω – ατλαντικού ανταγωνισμού είναι το εμπόριο αγαθών. Στο πεδίο αυτό, νικητής διαχρονικά αναδεικνύεται η ΕΕ έναντι των ΗΠΑ, καθώς οι ευρωπαϊκές εξαγωγές στις ΗΠΑ ανήλθαν το 2023 στα 544 δολάρια ενώ οι αμερικανικές εξαγωγές στις ΕΕ ανήλθαν στα 373 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Αξίζει να σημειωθεί πως το ευρωπαϊκό εμπορικό πλεόνασμα σε βάρος των ΗΠΑ αφορά όλες τις βασικές κατηγορίες αγαθών πλην των πρώτων υλών και της ενέργειας. Ενώ, όμως, το ευρω – ατλαντικό εμπόριο ήταν διαχρονικά ελλειμματικό σε βάρος της ΕΕ, το ευρωπαϊκό εμπορικό έλλειμμα στην ενέργεια εκτινάχθηκε μετά το 2021, προφανώς λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Βλέποντας πάντως τη συνολική εικόνα, η ΕΕ έχει ένα εμπορικό πλεόνασμα 171 δισ. ευρώ σε βάρος των ΗΠΑ, δηλαδή τρεις φορές μικρότερο σε σχέση με το επενδυτικό πλεόνασμα των ΗΠΑ σε βάρος της ΕΕ (κοντά 600 δισ. δολάρια).
