Καρέ
από το βίντεο της NASA που αποκαλύπτει τη
λίμνη λάβας Loki Patera στην επιφάνεια της
Ιούς, φεγγαριού του Δία
JPLraw
Δύο
κοντινές πτήσεις του διαστημικού
σκάφους Juno της
NASA από την Ιώ,
το γεμάτο ηφαίστεια φεγγάρι του Δία,
συνέλλεξαν μοναδικές εικόνες και
δεδομένα τα οποία η διαστημική υπηρεσία
μετέτρεψε σε δύο εντυπωσιακά βίντεο.
Η
Ιώ είναι λίγο μεγαλύτερη από το δικό
μας φεγγάρι, αλλά δεν μοιάζει με κανένα
άλλο μέρος του ηλιακού συστήματος, καθώς
η επιφάνειά της καλύπτεται από εκατοντάδες
ισχυρά ηφαίστεια,
τα οποία εκτοξεύουν συντριβάνια λάβας
με ύψος δεκάδων χιλιομέτρων, ορατά ακόμα
και από τα μεγάλα τηλεσκόπια στη Γη.
Το
Juno (Ήρα) πέταξε σε απόσταση περίπου 1.500
χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Ιούς
τον Δεκέμβριο και τον Φεβρουάριο για
να καταγράψει τις πρώτες λεπτομερείς
εικόνες από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη
της.
«Η
Ιώ είναι απλά γεμάτη με ηφαίστεια, και
πιάσαμε μερικά από αυτά σε δράση»,
ανακοίνωσε ο Σκοτ Μπόλτον, κύριος
ερευνητής του προγράμματος Juno.
«Πήραμε
επίσης μερικά σπουδαία κοντινά πλάνα
και άλλα δεδομένα για μια λίμνη λάβας
μήκους 200 χιλιομέτρων που ονομάζεται Loki
Patera.
Η κατοπτρική αντανάκλαση που κατέγραψαν
τα όργανά μας από τη λίμνη υποδηλώνει
ότι τμήματα της επιφάνειας της Ιούς
είναι λεία σαν γυαλί, θυμίζοντας τον
οψιδιανό που δημιουργήθηκε από ηφαιστειακά
φαινόμενα στη Γη».
Δείτε
στη συνέχεια το animation για τη Loki Patera που
δημιούργησε η NASA με τα δεδομένα του
Juno:
Αν
και η θερμοκρασία του μάγματος στην Ιώ
ανέρχεται σε χιλιάδες βαθμούς, η επιφάνεια
του φεγγαριού είναι πιθανότατα μείον
100 βαθμούς Κελσίου, δήλωσε ο Μπόλτον.
«Όταν το μάγμα βγαίνει έξω καθώς ένα
ηφαίστειο εκρήγνυται, παγώνει αμέσως
και πιθανώς κάνει χιόνι θείου», είπε.
Αυτό
συμβαίνει και στη Loki Patera∙ ενώ η ίδια η
λίμνη λάβας είναι πιθανότατα πολύ ζεστή,
η κορυφή των νησιών που βρίσκονται μέσα
σε αυτή είναι πιθανότατα πολύ κρύα.
Ένα
εντυπωσιακό βουνό
Η
ομάδα της αποστολής Juno χρησιμοποίησε
το όργανο μικροκυματικής ακτινοβολίας
του σκάφους για να δημιουργήσει χάρτες
της επιφάνειας της Ιούς, δείχνοντας
πόσο απίστευτα λεία είναι. Αυτό οφείλεται
στη λάβα που αναδύεται συνεχώς και
καλύπτει την επιφάνεια.
Ωστόσο,
το Juno κατέγραψε και ένα εντυπωσιακό
βουνό, το οποίο η ομάδα ονόμασε Steeple
Mountain.
Το εντόπισε με τη βοήθεια του ήλιου που
έλαμπε στην επιφάνεια της Ιούς,
αποκαλύπτοντας τη σκιά μιας πολύ απότομης
και μυτερής κορυφής. «Χρησιμοποιήσαμε
τα επιστημονικά δεδομένα για να
κατανοήσουμε τις σκιές και να μετρήσουμε
την απόσταση», δήλωσε ο Μπόλτον. «Μπορεί
να μην είναι απόλυτα σωστό, αλλά κάπως
έτσι θα ήταν αν πηγαίνατε εκεί».
Δείτε
στη συνέχεια το animation για το Steeple Mountain
της Ιούς:
Η
ομάδα χρησιμοποίησε επίσης τη συστοιχία
τηλεσκοπίων Atacama Large Millimeter/submillimeter Array
στη Χιλή για να παρατηρήσει τα αέρια
στην ατμόσφαιρα της Ιούς. Οι ερευνητές
βρήκαν ενδείξεις αφθονίας εμπλουτισμένου
θείου και χλωρίου, γεγονός που υποδηλώνει
ότι η Ιώ ήταν πιθανώς ηφαιστειακά ενεργή
για το μεγαλύτερο μέρος ή και από την
αρχή της ύπαρξής της, πριν από 4
δισεκατομμύρια χρόνια.
Αποκαλύπτοντας
τα μυστήρια της Ιούς
Η
Ιώ βρίσκεται σε μια συνεχή
κατάσταση διελκυστίνδας,
καθώς έλκεται από την τεράστια βαρύτητα
του Δία, αλλά και από τα μεγάλα φεγγάρια
του, την Ευρώπη και τον Γανυμήδη.
Αυτοί
οι τρεις κόσμοι έλκουν τόσο βίαια την
Ιώ που η επιφάνειά της διογκώνεται και
συρρικνώνεται κατά 100 μέτρα, όπως οι
παλίρροιες στη Γη μόνο που στην Ιώ αυτό
συμβαίνει σε στερεό έδαφος. Οι δυνάμεις
που ασκούνται στην Ιώ προκαλούν στην
επιφάνειά της μια τεράστια ποσότητα
θερμότητας, γι' αυτό και το υπέδαφός της
παραμένει σαν λιωμένος βράχος,
αποτελούμενος είτε από λιωμένο θείο
είτε από πυριτικά πετρώματα. Οι συνεχείς
ηφαιστειακές εκρήξεις βοηθούν το φεγγάρι
να ανακουφίσει τη βαρυτική πίεση.
Η
κάμερα του Juno κατέγραψε στις 9 Απριλίου
την πρώτη εικόνα της νότιας πολικής
περιοχής της Ιούς
NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS
Η
Ιώ έχει μελετηθεί από πολλά διαστημικά
σκάφη, συμπεριλαμβανομένων των Pioneer και
Voyager στη δεκαετία του 1970 και του Galileo στη
δεκαετία του 1990. Και τώρα, οι αποκαλύψεις
του Juno βοηθούν τους επιστήμονες να
κατανοήσουν τις δυνάμεις πίσω από την
ηφαιστειακή δραστηριότητα του φεγγαριού
όπως ποτέ άλλοτε.
Με
πληροφορίες από: Unprecedented
images reveal jaw-dropping features of Jupiter’s ‘tortured
moon’ by
Ashley Strickland, CNN
Πηγή:www.cnn.gr