Τι είναι το ροχαλητό;
Το ροχαλητό είναι ο θόρυβος που προκαλείται από τη δόνηση των μαλακών μορίων του φάρυγγα, κατά τη δίοδο του αέρα από τον αυλό του ανώτερου αεραγωγού, στη διάρκεια του ύπνου, κατά τη φάση της εισπνοής. Ο θόρυβος του ροχαλητού είναι πολύ ενοχλητικός για αυτούς που κοιμούνται μαζί μας και δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα στη σχέση του ζευγαριού. Το 40-50% περίπου των ενηλίκων ροχαλίζουν μόνιμα ή περιστασιακά. Οι άνδρες ροχαλίζουν συχνότερα από τις γυναίκες, λόγω ορμονικής προδιάθεσης.
Πού οφείλεται το ροχαλητό;
Το ροχαλητό σχεδόν πάντα οφείλεται σε περισσότερους από έναν προδιαθεσικούς παράγοντες ή ανατομικά αίτια, είναι δηλαδή πολυπαραγοντικό.
Τα αίτια που μπορεί να προκαλούν το ροχαλητό διακρίνονται σε ανατομικά αίτια που προκαλούν στένωση του σωλήνα του ανώτερου αναπνευστικού, προκαλώντας δυσκολία στη δίοδο του αέρα, και στους προδιαθεσικούς παράγοντες ή συνήθειες και τρόπους ζωής που ευνοούν την εκδήλωση του ροχαλητού.
Από τα ανατομικά αίτια του ροχαλητού τα πιο συχνά είναι
το στραβό (παρεκτόπιση ή σκολίωση) ρινικό διάφραγμα,
οι υπερτροφικές κόγχες, οι ρινικοί πολύποδες,
τα κρεατάκια (αδενοειδείς εκβλαστήσεις),
οι ρινικές συμφύσεις
οι πολύποδες ρινός
οι υπερμεγέθεις αμυγδαλές
, η υπερτροφική σταφυλή,
η χαλάρωση μαλθακής υπερώας, οι στενές πλάγιες ή οπίσθιες καμάρες της υπερώας,
η υπερτροφία της γλώσσας και άλλα.
Οι προδιαθεσικοί παράγοντες που προκαλούν ροχαλητό έχουν να κάνουν με τις γενικότερες καθημερινές συνήθειες και τον τρόπο ζωής του πάσχοντος:
η χρήση αλκοόλ,
η παχυσαρκία,
το κάπνισμα,
τα μεγάλα γεύματα ιδίως αργά το βράδυ,
η ύπτια στάση του ύπνου,
η χρήση ηρεμιστικών ουσιών ή υπνωτικών ουσιών υπερβολική κούραση στη διάρκεια της μέρας
Ακόμα, οι άνδρες , λόγω ορμονικής προδιάθεσης, ροχαλίζουν περισσότερο. Επίσης. ή μεγάλη ηλικία λόγω γενικότερης χαλάρωσης των μυών του φάρυγγα.
Ποια είναι τα συμπτώματα του ροχαλητού;
Το ροχαλητό εκδηλώνεται συνήθως με τα ακόλουθα:
πρωινοί πονοκέφαλοι,
κακοδιαθεσία,
ανήσυχος και κακής ποιότητας ύπνος,
ξηρότητα του στόματος το πρωί,
αίσθημα πρωινής κόπωσης,
ασυνήθιστη υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας
Επίσης, σε πιο βαριές περιπτώσεις, ενδέχεται να επιπλέκεται και με επεισόδια άπνοιας στον ύπνο, δηλαδή διακοπής της ανασας και του οξυγόνου, που διαρκούν από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι και πάνω από ένα λεπτό, οπότε υπάρχει ενδεχόμενο να μιλάμε για σύνδρομο υπνικής άπνοιας.
Πότε μπορεί να γίνει επικίνδυνο το ροχαλητό; Τι είναι η “υπνική άπνοια” και πώς γίνεται η διάγνωση της;
Σε αρκετές περιπτώσεις το ροχαλητό μπορεί να συνοδεύεται από διακοπές στην αναπνοή και την οξυγόνωση του ασθενούς, που διαρκεί αρκετά δευτερόλεπτα ή και περισσότερο από λεπτό (άπνοια ύπνου). Σε περίπτωση που το ροχαλητό συνοδεύεται από διαπιστωμένα επεισόδια άπνοιας, δηλαδή διακοπής της αναπνοής και του οξυγόνου κατά τη διάρκεια του ύπνου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος το ροχαλητό να αποτελεί σύμπτωμα και να ανήκει σε ένα γενικότερο σύνδρομο που λέγεται Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας (ΣΥΑ). Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για την υγεία του ασθενούς και μπορεί να είναι απειλητικό ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, καθώς ενδέχεται να εμπλέκεται με υπέρταση, αρρυθμίες και στεφανιαία νόσο. Ο πιο σίγουρος τρόπος για να διαπιστωθεί εάν ο ασθενής εμφανίζει άπνοιες ή όχι είναι να υποβληθεί σε Μελέτη Ύπνου, η οποία θα μας δείξει με ακρίβεια αν υπάρχουν άπνοιες ή όχι. Για τη διάγνωση και τη διερεύνηση του Συνδρόμου Υπνικής Άπνοιας, έχει εφαρμογή τελευταία η έξυπνη μελέτη ύπνου που γίνεται στο σπίτι με την ψηφιακή συσκευή Snore-Check. Πρόκειται για ένα υψηλής τεχνολογίας ψηφιακό κασετόφωνο με δυνατότητα ψηφιακής ανάλυσης της καταγραφής του ήχου, το οποίο μπορεί ο ασθενής να το χρησιμοποιήσει εύκολα και με άμεσα αποτελέσματα στο σπίτι του.
Πως βρίσκουμε τα αίτια του ροχαλητού;
Για να βρούμε ποια αίτια προκαλούν ροχαλητό, πρέπει πρώτα να γίνει μια λεπτομερής λήψη του ιατρικού ιστορικού, των συνηθειών και του τρόπου ζωής του πάσχοντος. Στη συνέχεια, ακολουθεί ειδική εξέταση Βιντεοενδοσκόπησης με εύκαμπτου τύπου μικροκάμερα τελευταίας τεχνολογίας, που παρέχει υψηλή ανάλυση και άριστη ευκρίνεια. Η εξέταση αυτή γίνεται σε εξειδικευμένο ΩΡΛ ιατρείο και απαιτεί εκτός από έμπειρο εξειδικευμένο ιατρό και την παρουσία ειδικού εξοπλισμού εύκαμπτου ενδοσκοπίου πολύ υψηλής τεχνολογίας. Η εξέταση βιντεο-ενδοσκόπησης γίνεται πολύ γρήγορα, εύκολα και εντελώς ανώδυνα. Με αυτό τον τρόπο, γίνεται διαγνωστικός έλεγχος με μεγάλη ακρίβεια σε όλους τους πιθανούς ανατομικούς παράγοντες, που μπορεί να προκαλούν ροχαλητό ή και άπνοιες. Ανάλογα με το εάν το ανατομικό πρόβλημα εντοπίζεται στην περιοχή της μύτης ή του φάρυγγα, επιλέγεται και η πιο κατάλληλη τεχνική θεραπείας του ροχαλητού. Η εξέταση καταγράφεται σε βίντεο και στη συνέχεια επεξηγείται στον ασθενή και έτσι μπορεί και βλέπει ο ίδιος στην κάμερα ποιο είναι το αίτιο του δικού του ροχαλητού.
Πώς είναι δυνατό να προληφθεί το ροχαλητό;
Η απώλεια σωματικού βάρους και κυρίως η μείωση της περιμέτρου του λαιμού παίζει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό του ροχαλητού. Επιπλέον, η ελάττωση ή διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή χρήσης αλκοόλ κυρίως κατά τις βραδυνές ώρες είναι τα πιο σημαντικά μέτρα που πρέπει να πάρουμε για να περιορίσουμε το ροχαλητό. Επίσης, ένα ελαφρύ δείπνο, απαλλαγμένο από υδατάνθρακες , λιπαρά και γαλακτοκομικά, τουλάχιστον 3 ώρες πριν πέσουμε στο κρεβάτι συντελεί σε αυτή την κατεύθυνση. Η καταπολέμηση της καθιστικής ζωής με καθημερινή αεροβική (περπάτημα) σωματική άσκηση βοηθάει σε αυτή την κατεύθυνση. Εξίσου βοηθάει και η αποφυγή της ύπτιας στάσης του ύπνου, που προδιαθέτει σοβαρά για έντονο ροχαλητό.
Πώς γίνεται η θεραπεία του ροχαλητού με Υπερήχους;
Ανάλογα με το ποιο είναι ανατομικό εμπόδιο που προκαλεί στένωση του ανώτερου αεραγωγού και ροχαλητό, γίνεται και η αντίστοιχη θεραπεία με χειρουργικούς υπερήχους. Η κάθε περίπτωση ασθενούς είναι εξατομικευμένη και η θεραπεία σχεδόν ποτέ δεν είναι μεμονωμένη και αποσπασματική.
Είναι σημαντικό να αντιληφθεί ο ασθενής ότι πρέπει εκτός των άλλων να αλλάξει συνήθειες και τρόπο ζωής.
Οι χειρουργικοί υπέρηχοι είναι μια σύγχρονη συσκευή, που αποτελείται από μια γεννήτρια που παράγει ταλαντώσεις πολύ υψηλών συχνοτήτων. Μέσω ενός ειδικού κυματοδηγού μεταφέρονται στο κοπτικό όργανο του υπερήχου, το οποίο και διορθώνει το υπεύθυνο ανατομικό εμπόδιο (διάφραγμα, κόγχη, αμυγδαλές, σταφυλή) που προκαλεί ροχαλητό ή και άπνοια. Συνήθως, γίνεται μια μείωση του μεγέθους της σταφυλής σε συνδυασμό με συρρίκνωση της μαλθακής υπερώας ή των αμυγδαλών με υπερήχους για καλύτερο αποτέλεσμα στον περιορισμό του ροχαλητού.
Ποια πλεονεκτήματα παρουσιάζουν οι υπέρηχοι;
Οι υπέρηχοι λειτουργούν σε χαμηλές θερμοκρασίες και δεν κάνουν εγκαύματα και μεγάλες κακώσεις στους ιστούς.
Λόγω των πολύ υψηλών συχνοτήτων στις οποίες δουλεύουν, δημιουργούν συνθήκες τέλειας αποστείρωσης, περιορίζοντας έτσι τις μετεγχειρητικές λοιμώξεις.
Δε χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί καλέμι (στο διάφραγμα) ή νυστέρι και δε δημιουργείται μετεγχειρητικός πόνος, αιμορραγία, ούτε οιδήματα ή και μελανιές και σημάδια στο πρόσωπο.
Εφαρμόζονται ακόμα και χωρίς Γενική Αναισθησία, δηλαδή με Αναισθησιολογική μέθη ή τοπική.
Γενικά, χάρη στην τεχνολογία των υπερήχων, η όλη διαδικασία είναι πιο ήπια για τον ασθενή, δεν είναι απαραίτητο να παραμείνει για ένα βράδυ σε κλινική και επιστρέφει από τη επόμενη μέρα στις δραστηριότητές του.
Δρ. Ηλίας Φωτόπουλος, Χειρούργος ΩΡΛ, Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών
