Ο προσεχής εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου (6 Φεβρουαρίου) αποτελεί μία καλή αφορμή για να θυμηθούμε τους κινδύνους που φέρνει η ευρεία χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και ειδικά του Internet. Το Διαδίκτυο είναι ένας χώρος που προσφέρει πολλά, αλλά ταυτόχρονα ελλοχεύουν αρκετοί κίνδυνοι, ειδικά για τα παιδιά, τα οποία δεν έχουν ακόμη αποκτήσει τις γνώσεις εκείνες προκειμένου να μπορέσουν να προστατευτούν.
Για τους γονείς, ένα βασικό θέμα είναι σε τι βαθμό θα πρέπει να επιτρέπουν στα παιδιά τους, ειδικά όσα είναι ακόμη στο δημοτικό, να χρησιμοποιούν συσκευές όπως το smartphone ή το tablet. Σύμφωνα με τους ειδικούς, στην προκειμένη περίπτωση ισχύει το «παν μέτρον άριστον», όπερ σημαίνει ότι η υπερβολική χρήση μπορεί να έχει άσχημα αποτελέσματα. Και το κυριότερο είναι πως οι γονείς θα πρέπει να είναι εκείνοι που θα πρέπει να δίνουν το σωστό παράδειγμα, αποφεύγοντας να θέτουν λάθος πρότυπα. Όσον αφορά τη σωστή ηλικία προκειμένου να αποκτήσει ένα παιδί το δικό του smartphone, οι ειδικοί της ESET, μία εκ των μεγαλύτερων εταιρειών κυβερνοασφάλειας, υποστηρίζουν ότι αν οι γονείς θέλουν να έχουν επαφή με το παιδί τους ίσως θα πρέπει να ξεκινήσουν με ένα «παλιάς» τεχνολογίας κινητό τηλέφωνο με πλήκτρα πριν περάσουν στο στάδιο του smartphone. Και όσον αφορά το τελευταίο, η ηλικία των 12 ετών είναι ενδεχομένως η πιο σωστή ηλικία για τα περισσότερα παιδιά.
Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι
Όσον αφορά τους σημαντικότερους κινδύνους για τα παιδιά αυτή την περίοδο, οι ειδικοί της Kaspersky, μία -επίσης- εκ των μεγαλύτερων εταιρειών κυβερνοασφάλειας, σημειώνουν ότι μεταξύ των νέων απειλών, περιλαμβάνεται και η τεχνητή νοημοσύνη.
Συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι τα παιδιά έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο εργαλεία AI που, μέχρι στιγμής, δεν είναι έτοιμα να παρέχουν το απαραίτητο επίπεδο κυβερνοασφάλειας και περιεχόμενο κατάλληλο για την ηλικία τους. Με την ανάπτυξη του AI, έχουν εμφανιστεί πολυάριθμες όχι ευρέως γνωστές εφαρμογές με φαινομενικά ακίνδυνες λειτουργίες, όπως η ανάρτηση μιας φωτογραφίας για να λάβετε την επεξεργασμένη μορφή της. Ωστόσο, όταν τα παιδιά ανεβάζουν τις φωτογραφίες τους σε τέτοιες εφαρμογές, δεν γνωρίζουν ποτέ σε ποιες βάσεις δεδομένων θα παραμείνουν αυτές και που αλλού μπορεί να χρησιμοποιηθούν.
Επιπλέον, οι εφαρμογές ΑΙ, συγκεκριμένα τα chatbots, μπορούν εύκολα να παρέχουν εάν τους ζητηθεί υλικό ακατάλληλο για ανηλίκους. Για παράδειγμα, υπάρχει πληθώρα AI chatbots που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να παρέχουν μια "ερωτική" εμπειρία. Παρόλο που ορισμένα απαιτούν μια μορφή επαλήθευσης ηλικίας, είναι επικίνδυνο καθώς μερικά παιδιά μπορεί να προτιμήσουν να πουν ψέματα για την ηλικία τους και η πρόληψη τέτοιων περιπτώσεων είναι ανεπαρκής.
Ένας άλλος τομέας είναι το gaming. Σύμφωνα με τις τελευταίες διαδικτυακές στατιστικές, το 91% των παιδιών ηλικίας 3-15 ετών παίζουν παιχνίδια σε κάθε είδους συσκευή. Για ορισμένα παιχνίδια, αποτελεί μεγάλο κομμάτι της εμπειρίας η μη επιτηρούμενη επικοινωνία μέσω ηχητικών ή γραπτών μηνυμάτων. Με περισσότερους νέους ανθρώπους στο διαδίκτυο, οι εγκληματίες μπορούν να χτίσουν μία εικονική σχέση εμπιστοσύνης με τον ίδιο τρόπο που θα το έκαναν και δια ζώσης. Πρώτον, οι κυβερνοεγκληματίες κερδίζουν την εμπιστοσύνη των νεαρών παικτών δελεάζοντάς τους με δώρα ή υποσχέσεις φιλίας. Μόλις κερδίσουν την εμπιστοσύνη ενός νεαρού παίκτη, στη συνέχεια αποκτούν τις προσωπικές του πληροφορίες προτείνοντάς του να κάνει κλικ σε έναν σύνδεσμο phishing, ο οποίος κατεβάζει ένα κακόβουλο αρχείο στη συσκευή του, μεταμφιεσμένο σε game mod για το Minecraft ή το Fortnite.
Μία άλλη τάση σχετίζεται με το fintech. Όλο και περισσότερες τράπεζες παρέχουν εξειδικευμένα προϊόντα και υπηρεσίες σχεδιασμένα για παιδιά, συμπεριλαμβανομένων τραπεζικών καρτών για παιδιά ηλικίας μόλις 12 ετών. Ωστόσο, η κυκλοφορία τραπεζικών καρτών για παιδιά, αυτομάτως τα εκθέτει σε απειλητικούς φορείς με οικονομικά κίνητρα και σε συμβατικές απάτες, όπως οι υποσχέσεις για δωρεάν PlayStation 5 ή άλλα πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία μετά την εισαγωγή των στοιχείων της κάρτας σε έναν ιστότοπο phishing. Χρησιμοποιώντας τεχνικές κοινωνικής μηχανικής, οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου ενδέχεται να εκμεταλλευτούν την εμπιστοσύνη των παιδιών, προσποιούμενοι τους συνομηλίκους τους και ζητώντας την κοινοποίηση των στοιχείων της κάρτας ή τη μεταφορά χρημάτων στους λογαριασμούς τους.
Επίσης, η Kaspersky επισημαίνει ότι ο αριθμός των απειλών έξυπνων σπιτιών με πιθανούς στόχους τα παιδιά θα αυξηθεί. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί της εταιρείας, παρά τον αυξανόμενο αριθμό περιπτώσεων απειλών για συσκευές έξυπνου σπιτιού, οι κατασκευαστές δεν σπεύδουν να δημιουργήσουν τεχνολογία με «ανοσία» σε επιθέσεις στον κυβερνοχώρο που θα αποτρέπει προληπτικά πιθανές εκμεταλλεύσεις ευπαθειών. Ωστόσο, αυτό σημαίνει επίσης ότι τα παιδιά μπορούν να γίνουν εργαλεία για τους κυβερνοεγκληματίες σε μια επίθεση. Για παράδειγμα, εάν μια έξυπνη συσκευή γίνει ένα πλήρως λειτουργικό εργαλείο παρακολούθησης και ένα παιδί είναι μόνο του στο σπίτι, οι κυβερνοεγκληματίες μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί του μέσω της συσκευής και να ζητήσουν ευαίσθητες πληροφορίες, όπως το όνομα και η διεύθυνση, όταν οι γονείς του δεν είναι στο σπίτι - ή ακόμη και τον αριθμό της πιστωτικής κάρτας των γονέων του. Σε ένα τέτοιο σενάριο, πέρα από την απλή παραβίαση της συσκευής, υπάρχει επίσης ο κίνδυνος απώλειας οικονομικών δεδομένων ή ακόμη και φυσικής επίθεσης.
Επιπλέον, τα παιδιά θα απαιτήσουν να γίνεται σεβαστός ο προσωπικός τους διαδικτυακός χώρος. Καθώς τα παιδιά ωριμάζουν, αναπτύσσουν μεγαλύτερη αυτογνωσία, η οποία περιλαμβάνει την κατανόηση του προσωπικού τους χώρου, της ιδιωτικής ζωής και των ευαίσθητων δεδομένων τους, τόσο εκτός όσο και στις διαδικτυακές τους δραστηριότητες. Κατά συνέπεια, όταν ένας γονέας ανακοινώνει με αποφασιστικότητα την πρόθεσή του να εγκαταστήσει μια γονική ψηφιακή εφαρμογή σε μια συσκευή, δεν θα το δεχτούν όλα τα παιδιά με ηρεμία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι γονείς πρέπει να αναπτύξουν τη δεξιότητα να συζητούν για την online εμπειρία των παιδιών τους και τη σημασία των γονικών ψηφιακών εφαρμογών για την ασφάλεια στο διαδίκτυο με σεβασμό στον προσωπικό χώρο. Αυτό περιλαμβάνει τον καθορισμό ξεκάθαρων ορίων και προσδοκιών και τη συζήτηση των λόγων χρήσης της εφαρμογής με κάθε παιδί.
