Σε όλους μας αρέσει το ψωμί περισσότερο, όταν είναι φρέσκο. Αλλά πολλές φορές, είτε λόγω έλλειψης χρόνου για να πάμε να αγοράσουμε ψωμί, είτε επειδή είχαμε πάρει πολύ ψωμί πιο πριν και έχει μείνει, καταλήγουμε να καταναλώνουμε “μπαγιάτικο” ψωμί.
Αλλά πώς μπορούμε να διατηρήσουμε το ψωμί όσο πιο καλό γίνεται για όσες περισσότερες μέρες είναι δυνατόν;
Ας κάνουμε το ψωμί... ψίχουλα
Το ψωμί είναι ουσιαστικά ένα "δίκτυο μορίων" από πρωτεΐνες στο αλεύρι σίτου (γλουτένη) και από μόρια αμύλου. Αιωρούμενο σε αυτό το δίκτυο των μορίων είναι το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται από τη ζύμωση της μαγιάς μέσα στη ζύμη. Αυτό του δίνει την αφράτη υφή του.
Όταν η ζύμη θερμαίνεται στο φούρνο, τα μόρια αμύλου αποδυναμώνονται και επιτρέπουν σε μόρια του νερού να εισέλθουν ανάμεσα στις αλυσίδες των μορίων ζάχαρης και να συνδεθούν μαζί τους. Αυτό διογκώνει το άμυλο και αρχίζει να μαλακώνει.
Η μοριακή δομή του ψωμιού ανάλογα με την κατάστασή του: ζύμη (dough), φρέσκο ψωμί (fresh bread) και μπαγιάτικο ψωμί(stale bread)
Μόλις αρχίζει η ψύξη (ουσιαστικά από τη στιγμή που θα βγει από το φούρνο) η διαδικασία αρχίζει να αντιστρέφεται και τα μόρια αμύλου αρχίζουν να “στεγνώνουν” ή να κρυσταλλώνουν και σκληραίνουν ξανά, μια διαδικασία γνωστή ως “αναδιαμόρφωση”. Ένα άλλο παράδειγμα μιας παρόμοιας διαδικασίας μπορεί να παρατηρηθεί αφήνοντας ένα βάζο μέλι χωρίς καπάκι. Με την πάροδο του χρόνου, θα αφυδατωθεί και το μόνο που θα μείνει να μείνει θα είναι κόκκοι από σκληρά λευκά μόρια γλυκόζης (κρύσταλλα ζάχαρης).
Πώς διατηρείται λοιπόν καλύτερα το ψωμί: στο ψυγείο ή έξω από αυτό;
Αν βάζετε το ψωμί στο ψυγείο, “για να διατηρηθεί περισσότερο”, τότε καταφέρνετε το ακριβώς αντίθετο. Αυτό συμβαίνει επειδή τα μόρια του νερού αποσπώνται από τα μόρια αμύλου και τα μόρια του αμύλου αρχίζουν να παίρνουν το αρχικό τους σχήμα και να σκληραίνουν και πάλι. Οι χαμηλές θερμοκρασίες του ψυγείου επιταχύνουν τη διαδικασία αφυδάτωσης σχεδόν κατά 6 φορές πιο γρήγορα μέσω αυτής της διαδικασίας.
Αυτός είναι ο λόγος που τα φρούτα και τα λαχανικά διαρκούν περισσότερο στο ψυγείο. Στην περίπτωσή τους, η διαδικασία αφυδάτωσης επιβραδύνει τη φυσική “αποικοδόμηση” που προκαλείται στη σύνθεσή τους από την παρουσία των μορίων του νερού.
Έτσι, προκύπτει ότι το ψωμί διατηρείται καλύτερα και περισσότερο όταν το αφήνουμε έξω από το ψυγείο και σε “θερμοκρασία δωματίου”. Γι' αυτό και θα παρατηρήσετε τον χειμώνα, με πιο χαμηλές θερμοκρασίες, ότι το ψωμί “χαλάει” πιο γρήγορα.
Βέβαια, αυτά ισχύουν για την ψύξη και όχι για την κατάψυξη, αφού εκεί οι θερμοκρασίες είναι πολύ χαμηλότερες. Είναι γνωστό ότι αν βάλετε φρέσκο ψωμί στην κατάψυξη του ψυγείου σας, τότε αυτό θα είναι σε πολύ καλή κατάσταση, όταν το αποψύξετε ακόμα και μετά από πολλές εβδομάδες.
