Το να διακρίνετε το εξωτερικό από το εσωτερικό μέρος μιας μάσκας μπορεί να είναι πιο δύσκολο από ό,τι νομίζετε. Χάρη σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται “ψευδαίσθηση της περιστρεφόμενης μάσκας” (rotating mask) ή “ψευδαίσθηση της κυρτής ή κοίλης μάσκας” (hollow mask illusion), ο εγκέφαλος μπορεί να έχει πρόβλημα να αποφασίσει εάν η εικόνα είναι κυρτή, ή κοίλη.
Δεν μπορούν όλοι να καθορίσουν σωστά τον προσανατολισμό της μάσκας. Έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με σχιζοφρένεια δεν επηρεάζονται από το φαινόμενο που αναφέραμε παραπάνω.
Αυτό σημαίνει ότι η συγκεκριμένη ψευδαίσθηση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα διαγνωστικό τεστ για την σχιζοφρένεια.
Τι αποκάλυψε επιστημονική έρευνα
Στην μελέτη, οι εθελοντές παρακολουθήθηκαν σε σαρωτή fMRI (μαγνητική τομογραφία) καθώς κοιτούσαν ορισμένες εικόνες. Ορισμένες από αυτές ήταν φυσιολογικές εικόνες προσώπων, αλλά κάποιες άλλες είχαν αναστραφεί, όπως στην ψευδαίσθηση της κοίλης μάσκας. Όλοι οι συμμετέχοντες με σχιζοφρένεια μπορούσαν να κάνουν διάκριση μεταξύ των δύο τύπων εικόνας, αλλά εκείνοι που δεν είχαν σχιζοφρένεια μπερδεύτηκαν στο 99% των περιπτώσεων.
Τα άτομα με σχιζοφρένεια, τα οποία αποτελούν περίπου το 1% του γενικού πληθυσμού, είναι ήδη γνωστό ότι δεν επηρεάζονται από ορισμένες οπτικές ψευδαισθήσεις. Η “ανοσία” στην ψευδαίσθηση της καμπύλης/κοίλης μάσκας, λέει ο Danai Dima, από τη Σχολή Ιατρικής της Ανόβερο στη Γερμανία, υποδηλώνει ότι η διαδικασία "από τη βάση προς τα πάνω" για τη συλλογή εισερχόμενων οπτικών πληροφοριών από τα μάτια και η διαδικασία "από την κορυφή προς τα κάτω" για την ερμηνεία αυτών των πληροφοριών είναι διαφορετική σε άτομα με σχιζοφρένεια.
Η επικρατούσα θεωρία είναι ότι η αντίληψη περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία:
- την αισθητηριακή εισαγωγή (από κάτω προς τα πάνω) της πληροφορίας
- την εσωτερική παραγωγή εννοιών (από πάνω προς τα κάτω) και
- ένα στοιχείο ελέγχου, το οποίο καλύπτει την αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο πρώτων συνιστωσών
“Η μελέτη μας παρέχει περαιτέρω στοιχεία για την 'δυσλειτουργία' μεταξύ αυτών των συνιστωσών στον εγκέφαλο των ανθρώπων με σχιζοφρένεια”, λέει ο δρ. Dima.
Βλέπετε τις διαφορές;
Η ομάδα του Bright Side ετοίμασε δύο απλά ερωτήματα που μπορούν να απαντηθούν μόνο από έναν σχιζοφρενή, ή από έναν ιδιοφυή άνθρωπο.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Για να έχετε ακριβή αποτελέσματα, απαντήστε στις ερωτήσεις σύμφωνα με τα συναισθήματά σας. Προσπαθήστε να επικεντρωθείτε σε αυτό που βλέπετε, όχι σε αυτό με το οποίο “πρέπει να μοιάζει” η εικόνα. Κοιτάξτε, λοιπόν, τις εικόνες με προσοχή και απαντήστε στις ερωτήσεις.
1. Είναι η μάσκα κυρτή από την μια μόνο πλευρά, ή και από τις δύο;
2. Η μάσκα περιστρέφεται προς την μία κατεύθυνση μόνο, ή και προς τις δύο;
Απαντήσεις
- Η μάσκα είναι κυρτή μόνο στην μία πλευρά. Στην άλλη είναι κοίλη.
- Η μάσκα περιστρέφεται μόνο προς την μία κατεύθυνση: προς τα δεξιά.
Το... πόρισμα
Εάν απαντήσατε και στις δύο ερωτήσεις λανθασμένα, μην ανησυχείτε: είστε ένας εντελώς υγιής άνθρωπος. Εάν μια από τις απαντήσεις ήταν προφανής σε εσάς, ίσως ήρθε η ώρα να επισκεφθείτε έναν... ψυχίατρο.
Η αλήθεια είναι ότι ο εγκέφαλος ενός υγιούς ατόμου τείνει προς την αυτο-εξαπάτηση. Λαμβάνει υπόψη τεχνητές μορφές και έξτρα σκιές, “διορθώνοντας” την εικόνα. Εν ολίγοις, καταπίνει ολόκληρο το “αγκίστρι” της ψευδαίσθησης, ανεξάρτητα από το αν το θέλουμε ή όχι.
Οι σχιζοφρενείς δεν έχουν αυτήν τη φαντασία. Οι εγκέφαλοί τους δεν μπορούν να δημιουργήσουν τη σύνδεση μεταξύ των λεπτομερειών. Βλέπουν τη μάσκα όπως ακριβώς είναι πραγματικά. Για αυτούς, η μάσκα είναι κοίλη και περιστρέφεται προς την μία κατεύθυνση. Τέλος!
Η σχιζοφρένεια και η ιδιοφυΐα δεν είναι τόσο διαφορετικές. Ωστόσο, είναι δυνατό να γίνει διάκριση μεταξύ τους. Οι ιδιοφυείς προσωπικότητες διαθέτουν και τους δύο τύπους σκέψης: εκείνον ενός υγιούς ατόμου, καθώς και εκείνον ενός σχιζοφρενή και είναι σε θέση να “μεταπηδούν” από τον έναν τρόπο σκέψης στον άλλον. Βλέπουν την ψευδαίσθηση ακριβώς όπως την αντιλαμβάνεται και ένας φυσιολογικός άνθρωπος, αλλά βλέπουν επίσης και το “αγκίστρι”. Αν θέλουν, ο εγκέφαλός τους μπορεί να σταματήσει να αντιλαμβάνεται την εξαπάτηση!
